Dooddoeners van Wakkeren

Posted on December 20, 2020

Of: hoe mensen die zich hebben opgesloten in het gelijk van hun achterdocht zich op social media uiten.

Allemaal letterlijke citaten van FaceBook van de afgelopen paar dagen. Alleen een beetje geredigeerd voor de duidelijkheid, en wat taal- en spelfouten verbeterd. Deze reeks kan eindeloos worden voortgezet.


Naschrift (24 december 2020):

Wat is er mis met: “Als ik dit hoor voel ik energie stromen in mijn lijf?” Is het de context waarin het gezegd wordt? Inderdaad, het is de context. Een energie stroom in je lijf kan heerlijk zijn om te voelen, maar het is in het algemeen geen betrouwbare indicatie dat iets waar is. De grootste gemene deler van de citaten die ik hierboven heb verzameld is het blinde vertrouwen op de eigen intuïtie als waarheidscriterium, gekoppeld aan een houding die een avondje YouTube filmpjes kijken gelijk stelt aan echte expertise. Ik denk dat daar een groot probleem zit. “Ga naar je hart en vind daar de waarheid” en “Doe je eigen research” zijn leuzen die mij maar matig bevallen, want we hebben ons verstand en de expertise van anderen nodig om ons een adekwaat beeld van de werkelijkheid te kunnen vormen. “Open je hart, volg je verstand en heb vertrouwen in echte expertise” bevalt mij veel beter. Ik probeer me te verbinden met mensen die dat ook nastreven.

De vlucht in een werkelijkheid van eigen maaksel die we hier zien komt denk ik ergens vandaan. Ik zie het als een poging om onzekerheid te bezweren met een verhaal waarin de onaangename werkelijkheid (deels) wordt ontkend. Voordat werkelijkheids-ontkenners kritisch kunnen leren denken is er vrees ik therapie nodig. Maar dat is lastig bij mensen die hun psychisch trauma niet onder ogen wensen te zien. Ik weet op dit moment geen oplossing. Het enige wat de mensen die nog vertrouwen hebben in wetenschap, expertise en redelijkheid kunnen doen is verdere schade beperken, bij voorbeeld door te voorkomen dat twijfelaars in de fabeltjesfuik gevangen raken.

Ik ben een groot fan van en/en. Bij voorbeeld: “Dat Big Pharma zoveel geld verdient aan medicijnen is een probleem dat moet worden opgelost, door de branche te reguleren” EN “Ik vertrouw erop dat het covid-19 vaccin dat de farmaceutische industrie ons levert veilig is.” Die dingen kunnen allebei tegelijk waar zijn. Ik ben ook een groot fan van het onderscheid tussen ware feiten en alternatieve feiten. Ik geloof niet dat ik de waarheid in pacht heb, maar ik geloof wel in het streven zoveel mogelijk waarheid van onwaarheid te onderscheiden. Ik geloof ook dat dat in vele gevallen mogelijk is, al zit ik er natuurlijk geregeld naast. En als ik er naast zit, dan geloof ik dat het van belang is mijn vergissing te erkennen. En, misschien het belangrijkste: ik geloof dat mijn vermoedens en mijn intuïtie getoetst moeten worden aan de rede, en bevestigd door betrouwbare informatiebronnen. En dat is misschien wel het belangrijkste verschil tussen mij en de anti-vac denkers, of tussen mij en de vaccin-weigeraars.